Metr bieżący
Metr bieżący to jedno ze specyficznych pojęć archiwistycznych. W ten sposób określa się ilość akt. Jeden metr bieżący oznacza dokładnie taką ilość dokumentów (w teczkach), jaka mieści się na półce o długości 1 m. Co ważne, można ją stosować tylko wtedy, gdy akta ułożone są systemem bibliotecznym, to znaczy w pozycji pionowej i grzbietem teczki do frontu półki. Teczki muszą być też umieszczone jedna przy drugiej (ściśle). Co równie ważne, dokonując pomiarów ilości akt, należy uwzględnić wyłącznie faktyczną przestrzeń, którą zajmują, a nie długość półki, na której stoją.
Jednostki używa się m.in. w sprawozdaniach z pracy archiwów, podając, ile metrów bieżących akt zostało przyjętych w danym okresie, a także w różnego rodzaju protokołach i innych oficjalnych dokumentach. To metoda znacznie efektywniejsza i bardziej praktyczna od posługiwania się ilością teczek czy kartek. Pozwala na oszacowanie ilości dokumentacji, niezależnie od jej rodzaju, chociaż nie jest szczególnie dokładna.
Dokładność metra bieżącego w archiwistyce
Pojęcie metra w matematyce jest bardzo precyzyjne i odnosi się do światowego wzorca, dzięki któremu ma zawsze taką samą długość. W efekcie można założyć, że bez względu na to, co zostało zmierzone za każdym razem otrzyma się tyle samo materiału czy uzyska identynczą odległość. Metr bieżący stosowany w archiwistyce nieco zaburza takie rozumienie. Wynika to z faktu, że nie dotyczy on bezpośrednio ilości dokumentów, lecz miejsca, jakie zajmują one na półce. W takim kontekście można założyć, że metr bieżący nie jest tu miarą liczebności dokumentów, ale oceną pojemności archiwum.
Ponieważ w innych dziedzinach tyczy się zupełnie czegoś innego, jako miara jest zmienną zależną od różnych czynników, w tym od upływu czasu. Wynika to z faktu, że poszczególne materiały, na których sporządzono dokumenty, niszczeją pod wpływem warunków środowiskowych. Szczególnie jest na nie podatny papier, który wchłania wilgoć z atmosfery lub – wręcz przeciwnie – wysycha i zmniejsza objętość. Przemiany te występują na przestrzeni lat i są niewielkie, jednak trzeba je brać pod uwagę w ocenach długoterminowych.
Co wpływa na zawartość dokumentów w metrze bieżącym?
Zmiana zawartości metra bieżącego dokumentów nie zawsze ma znaczenie tylko w ujęciu długoterminowym. Przykładem może być np. przejęcie jednostek archiwalnych na skutek sukcesji i włączenie ich do obowiązującego systemu bibliotecznego. W takiej sytuacji dochodzi do przesunięcia niektórych jednostek poza obszar metra bieżącego i włączenie w ich miejsce innych dokumentów, np. w teczkach zamiast w oprawie. Wówczas jedna nowa jednostka może zastąpić kilka poprzednich lub odwrotnie. Podobna sytuacja występuje w przypadku wybrakowania pewnych dokumentów. Usunięcie części z nich spowoduje zmianą układu jednostek na półce oraz wpłynie na ich ilość w metrze bieżącym.
Reasumując: na liczbę dokumentów znajdujących się w metrze bieżącym może wpływać kilka czynników, np.:
- niestandardowa grubość papieru,
- rodzaj i grubość oprawy akt,
- zawartość pojedynczej jednostki archiwalnej (np. zdjęcia, złożone mapy, czy plany),
- ubijanie się papieru po dłuższym okresie przechowywania,
- reorganizacja zbioru przez włączenie nowych akt wytworzonych lub przejętych w wyniku sukcesji,
- brak akt.
Szacuje się jednak, że metr bieżący akt nawet po długim przechowywaniu nie kurczy się o więcej niż 10% pierwotnego wymiaru.
Kiedy stosuje się metr bieżący w archiwistyce?
Metr bieżący akt jest jednostką pomiaru ilości dokumentów przydatną przy wszelkiego typu usługach oferowanych przez firmy zewnętrzne. W metrach bieżących można rozliczać niszczenie dokumentów lub ich brakowanie, ale też organizację archiwum i przechowywanie jego zasobów. Zazwyczaj są to usługi oferowane w konkretnej cenie. Ta jednostka miary jest też przydatna w komunikacji pomiędzy archiwami, umożliwiając orientacyjną ocenę wielkości archiwów w korespondencji, umowach o współpracy, czy sprawozdaniach.
Cena za metr bieżący w archiwizacji dokumentów
Pracownia historyczna oraz inne firmy odpowiedzialne za archiwizacje dokumentów oferują szereg usług w zakresie dbania o dokumenty, a do takich usług zaliczyć możemy między innymi:
- Segregacja dokumentów;
- Sklasyfikowanie ich zgodnie z danymi kategoriami archiwalnymi;
- Uporządkowanie wewnątrz jednostek archiwalnych;
- Opisanie oraz ułożenie ich w sposób, który pozwoli na szybkie wyszukanie zarówno przez osoby, które będą zainteresowane skorzystaniem z danych dokumentów;
- Przygotowanie dokumentów do ich wybrakowania (zanim dojdzie do wybrakowania dokumentów, należy zwrócić uwagę na to, czy po zidentyfikowaniu dokumentacji niearchiwalnej, której termin przechowywania już upłynął);
W przypadku tego typu usług korzysta się właśnie z metra bieżącego, żeby określić ceny. Przykładowa cena za metr bieżący usług archiwistycznych prezentuje się następująco:
- Inicjowanie procesu brakowania dokumentów – zwykle kosztuje około 15 zł za metr bieżący;
- Porządkowanie dokumentacji podlegającej pod kat. A – około 200-250 zł za metr bieżący;
- Porządkowanie dokumentacji podlegającej kat. B -które kosztuje około 50 zł za metr bieżący;
- Porządkowanie akt osobowych – które zwykle kosztuje około kilka złotych za metr bieżący;
- Normatywy kancelaryjno-archiwalne – które są już bardzo drogie, gdyż kosztują około kilkaset złotych (zwykle blisko 500), za metr bieżący;
Jak widać metr bieżący również stosuje się właśnie do określenia ceny za archiwizację dokumentów. Mamy nadzieję, że to wyjaśnienie pomogło w zrozumieniu wielu istotnych kwestii właśnie w kontekście archiwizacji dokumentów i ceny za metr bieżący.
Metr bieżący a metr kwadratowy – jaka jest różnica?
Zanim przejdziemy dalej z analizą omawianego tematu, to pragniemy zwrócić uwagę na pewną istotną sprawę. Mianowicie osoby, poszukujące informacji na temat metrów biężących, często trafiają na artykuły opisujące metr kwadratowy, sposoby obliczania metrów kwadratowych, albo jaka jest powierzchnia metra kwadratowego. Często, takie osoby wychodzą wtedy z założenia, że metry bieżące i metry kwadratowe, to to samo. Niestety nic bardziej mylnego. Metr bieżacy, to jednostka równa jednemu metrowi długości. Wykorzystuje się go do obliczania długości przedmiotów wielowymiarowych, dla których pozostałe wymiary, czyli szerokość i głębokość są stałe. Skrótem tej jednostki miary jest m.b.
W przeciwieństwie do metra bieżącego, który jest jednostką długości, metr kwadratowy to jednostka powierzchni. Innymi słowy jak wspomnieliśmy powyżej, dla metra bieżącego istotna jest jedynie długość. Jeżeli zaś chodzi o metr kwadratowy, to dla niego ważna jest zarówno długość jak i szerokość. Innymi słowy jeden metr bieżący nie jest jednostką długości równą metrowi kwadratowemu. Skoro to już wiemy, to możemy przejść dalej.
Jak obliczyć metr bieżący?
Kolejne często przewijające się pytanie tej materii to jak obliczyć metr bieżący? Już spieszymy z odpowiedzią. Wbrew pozorom jest to bardzo proste, jeżeli chcemy obliczyć metr bieżący, to musimy pamiętać o tym, że jest on równy jednemu metrowi długości. Warto pamiętać, że tą miarę stosuje się w więszkości przypadków. Łatwo bowiem zauważyć, że biężacą ilość materiału rzadko podaje się w jednostce innej niż metr. Z łatwością również możemy obliczyć, że 100 centymetrów bieżących, to jeden metr bieżący.
Ile metrów kwadratowych jest w metrze bieżącym?
Powyżej opisaliśmy jak obliczyć metr bieżący, więc teraz wypróbujmy to w praktyce i porównajmy długość metra kwadratowego i metra bieżącego. Jak wspominaliśy metr bieżący jest jednostką długości, a metr kwadratowy jest jednostką powierzchni. Przykładowo jeżeli szerokość materiału mającego długość jednego metra bieżącego wynosi osiem metrów, to wtedy jego powierzchnia to osiem metrów kwadratowych.
Co tak właściwie kupuje się w metrach bieżących?
Okazuje się, że na rynku jest wiele branż, które wykorzystują właśnie metry bieżące. Należy pamiętać, że metr bieżący wykorzystywany jest do obliczania długości materiałów zawijanych w rolkę, takich jak pokrycia podłogowe, deski podłogowe, tapety, ogrodzenia, siatki, płoty wełny mineralne, ocieplenia budynków itd. Jest to najpopularniejsza jednostka miary wykorzystywana w budownictwie oraz w aranżacji wnętrz.
Zasadniczo, to są wszystkie informacje, które chcieliśmy przedstawić w tym artykule dotyczącym metra bieżącego. Jeżeli mają Państwo jeszcze jakieś pytania w związku z tym tematem, to serdecznie zapraszamy do kontaktu z nami. Z przyjemnością udzielimy odpowiedzi na wszystkie nurtujące kwestie.