Archiwista

Praca w archiwum wymaga zaangażowania w kontrolowanie zgromadzonych akt, które przechowywane są w składnicy, bibliotece, muzeum, urzędzie, instytucji lub archiwum zakładowym. W każdym z nich osobą odpowiedzialną za realizowanie tego zadania jest archiwista, czyli pracownik posiadający uprawnienia do sprawowania nadzoru nad powierzonymi zasobami. Uzyskuje je w wyniku ukończenia studiów na uczelni wyższej, technikum o odpowiedniej specjalizacji czy kursów organizowanych np. przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich.

Zadania archiwisty

W ogólnym rozumieniu archiwista opiekuje się cennymi dokumentami i zbiorami dokumentów. Dokonuje ich oceny pod względem wartości archiwalnej. Opisuje i klasyfikuje tak, aby znalazły się we właściwym miejscu w systemie.

Do jednych z nowszych czynności wynikających z powszechnej cyfryzacji należy digitalizacja dokumentów archiwalnych. Chodzi o przenoszenie ich papierowych wersji w formie kopii do komputera. Archiwista często jest też pracownikiem obsługi klientów. Przyjmuje ich, rozpatruje prośby, wyszukuje dokumenty do udostępnienia, a także chroni je przed dostępem osób nieupoważnionych. Zajmuje się również przygotowywaniem wystaw i prezentacji.

Do najważniejszych zadań zlecanych archiwistom należą:

• ochrona dokumentów wraz z zawartymi w nich danymi,
• gromadzenie akt, ich odpowiednia kwalifikacja i podpisywanie,
• udostępnianie zasobów zgodnie z uprawnieniami,
• wystawianie oceny co do jakości i wartości dokumentów,
• kwalifikowanie dokumentów do brakowania,
• troska o utrzymanie odpowiedniego mikroklimatu w archiwum.

Wykonywanie zawodu archiwisty wiąże się z koniecznością poznania języka branżowego, jak również zapoznania się z obowiązującymi przepisami prawnymi i procedurami. Na kolejnych etapach rozwoju zawodowego pracownik może awansować na stanowisko starszego archiwisty oraz kustosza. W zależności od charakteru pracy od osoby zatrudnianej na tym stanowisku może być wymagane nawiązywanie i utrzymywanie relacji z klientami.

Jakie cechy powinien mieć dobry archiwista?

Praca w archiwum i wypełnianie wymienionych wcześniej obowiązków dla wielu osób mogą być nudne i monotonne. Dlatego archiwista powinien mieć określone predyspozycje oraz cechy charakteru. Podstawę stanowi doskonała organizacja pracy połączona ze skrupulatnością i dokładnością.

Zadania archiwisty często wymagają czasu, a jedną czynność może on wykonywać przez wiele godzin. Dlatego musi się wykazywać cierpliwością i wytrwałością. W pracy archiwisty przydają się też szerokie zainteresowania oraz znajomość języków obcych. Nie bez znaczenia jest ponadto dobra pamięć.

Ponieważ archiwista kontaktuje się z klientami, powinien być komunikatywny oraz odznaczać się opanowaniem, otwartością i wysoką kulturą osobistą. Cechy te przydają się także podczas kontaktu z innymi archiwami czy instytucjami, w których organizuje on pokazy lub wystawy.

Czy archiwista to wymierający zawód?

W dobie powszechnej cyfryzacji ogromne magazyny pełne zakurzonych segregatorów i teczek z dokumentami wydają się reliktem przeszłości. W takiej sytuacji zawód archiwisty staje się zbędny. W rzeczywistości jednak istotną archiwistyki zawsze będzie gromadzenie cennych oryginałów dokumentów. Im są one starsze, tym więcej wiedzy umiejętności czasu potrzeba do ich przechowania w dobrym stanie. Skan czy kopia są przydatne, gdy chodzi o pisanie publikacji czy tworzenie raportów. Trudno jednak wyobrazić sobie wystawę archiwaliów bez oryginałów.

Dokumenty archiwalne często są też niezbędne przy załatwianiu różnych spraw. Instytucje takie jak np. sądy wymagają złożenia poświadczonej kopii po wcześniejszym przedstawieniu oryginału. Warto też wspomnieć, że na wartość historyczną dokumentu składa się nie tylko jego treść. Istotne są cechy takie jak rodzaj papieru, sposób pisania i wykonywania grafik czy zastosowany tusz. Cechy te ma wyłącznie oryginał. Dlatego bez żadnych wątpliwości można stwierdzić, archiwista jest i będzie potrzebny jeszcze długo w przyszłości.